شروع کار با GIS10
تمرین ۱( تصویر کلی از GIS)

مرحله اول: در این تمرین شما باید یک نقشه از جهان را در محیط ArcMap10 باز نمائید و با ابزارهای این محیط آشنا شوید. اول از منوی Start کامپیوتر خود All Program را انتخاب کرده و بعد وارد قسمت ArcGIS10 شوید و از داخل آن ArcMap10 را انتخاب کنید. اجرای پروژه ی GIS

بعد از انتخاب ArcMap10 و باز شدن آن صفحه ای به صورت زیر نمایان می شود.

در پنجره ی باز شده که ArcMap-Getting Started نام دارد از سمت چپ آن روی نوشته ی Browse for more کلیک کنید، همان طور که مشاهده می کنید نرم افزار از شما محلی را که می خواهید اطلاعات را از آن انتخاب کنید را می پرسد، برای این بخش از تمرین به مسیر زیر بروید:
C:\Temp\Virtualcampus\start GIS10\Big picture
و از داخل این پوشه، فایل Explore_ the_ world.mxd را انتخاب کنید.

خوب تا این مرحله شما یک پروژه ی GIS ای را که از قبل Save شده بود را باز کردید. باید پروژه ای که باز می کنید مانند شکل زیر باشد.اجرای پروژه ی GIS

در مقابل شما یک نقشه ی کلی از جهان باز شده است که شامل تمامی قاره ها ، کشورها، رودخانه ها واقیانوس ها می باشد.

مرحله دوم اجرای پروژه ی GIS

مرحله دوم: خوب برای شروع مثلاً می خواهید بر روی این نقشه ایران را پیدا کنید، برای انجام این کار از نوار ابزار Tools بر روی Find کلیک کنید تا پنجره ی مثل زیر به نمایش در می آید.

در قسمت Find نام IRAN را تایپ نمائید. حال اگر بر روی نام IRAN دراین قسمت کلیک راست نمایید منویی مانند تصویر باز می شود.

اگر بر روی گزینه ی Flash کلیک کیند همان طور که می بینید مکان مورد نظر را نشان می دهد. اگر روی گزینه ی Zoom to کلیک نمائید روی مکان مورد نظر رفته و مثلاً ایران را بزرگتر نشان می دهد. گزینه یCreate Bookmark از IRAN که در این جستجو انجام دادید یک shortcut می سازد که در مراحل بعدی آن را توضیح می دهیم.

اگر بر روی گزینه Identity کلیک نمائید پنجره ای به شکل زیر باز خواهد شد، که در این پنجره شما می توانید مشخصاتی که برای این کشور دخیره شده است را ملاحظه فرمائید. مثال: شماره کشور که ۱۰۸ می باشد، نوع Shape File آن که از نوع Polygon است، واحد پولی که Rial می باشد و … که مشخصات تقریباٌ کاملی از یک کشور را نشان می دهد.اجرای پروژه ی GIS

مرحله سوم اجرای پروژه ی GIS

مرحله سوم: برای ادامه کار از قسمت toolbars روی نوشته Bookmarks کلیک کنید و از منوی باز شده Africa را انتخاب نمائید.

Q-سوال مقیاسی نقشه ای که روبروی شما هستد چقدر می باشد؟
A- همان طور که گفته شد در GIS مقیاس نقشه در هر اندازه ای که ما بخواهیم قابل تغییر است. زیرا اگر ما مثلاً با موس خود به درون نقشه Zoom کنیم مسلماً مقیاس نقشه های ما کوچکتر می شود پس این عدد بستگی به صفحه ی مانتیور ما دارد که با آن کار می کنیم در این جا باید عددی که نشان داده می شود حدوداً بین ۹۵۰۰۰۰۰۰ : ۱ تا ۴۰۰۰۰۰۰۰ :۱ باشد .

مرحله چهارم اجرای پروژه ی GIS

مرحله چهارم: در این مرحله می خواهیم به مکانی که در آن علامت X خورده است برویم برای این کار از کادر Table Of Contents روی Location کلیک راست می کنیم تا صفحه ای مانند شکل زیر باز شود. حال اگر روی zoom to loyer کلید نمائید به محلی که روی نقشه X خورده است خواهید رفت.

Q- سوال مکانی که روی آن علامت X خورده است کجا می باشد؟
A- برای فهمیدن این موضوع باید از نوار ابزار tools، ابزار Identity را انتخاب کنید بعد بر روی نقشه آمده و بر روی کشوری که علامت X روی آن خورده است کلیک نمایید. یک صفحه از مشخصات این کشور به نمایش در می آید. همان طور که از اطلاعات معلوم است، کشور Indonesian می باشد.اجرای پروژه ی GIS

مرحله پنجم اجرای پروژه ی GIS

مرحله پنجم: در این مرحله می خواهیم یک لایه به نقشه ای که داریم اضافه کنیم، برای انجام این کار از منوی Standard روی Add Data کلیک کنید ،و به مسیر زیر بروید:
C:\Temp\VirtualCampus\startGIS10\BigPicture
بر روی فایل world.gdb و لایه ی cities را انتخاب کنید.

همان طور که در نقشه مشاهده می کنید یک سری نقاط به نقشه ی شما اضافه شده است. حالا می خواهیم در این مرحله شکل این نقطه ها که به نقشه اضافه شده اند را تغییر دهیم. برای این کار باید چه کار کرد؟
از قسمت Table Of Contents روی نقطه ای که زیر Cities نوشته شده کلیک نمائید. در این حالت پنجره به نام symbol selector باز می شود.
در صفحه ی باز شده می توانید از قسمت color رنگ این symbol را تغییر دهید از دو قسمت دیگر به ترتیب اندازه فونت و میزان چرخش و زاویه قرار گرفتن آن را تعیین نمائید. نوع symbol را ،از کادر باز شده می توانید انتخاب کنید.در اینجا هیچ گونه محدودیتی در انتخاب وجود ندارد حتی می شود اگر شما می خواهید از نماد خاصی هم که از قبل آن را داشته اید استفاده کنید.

توجه داشته باشید که هر تغییری که در پنجره شما ایجاد کنید برای تمام نقاط در لایه موجود یعنی Cities رخ می دهد.

مرحله ششم اجرای پروژه ی GIS

مرحله ششم: Q)چگونه می توان با حرکت موس بر روی هر یک از Cities ها نام آن شهر روی آن نمایش داده شود.A) برای انجام این کار از پنجره Contents Table Of روی Cities کلیک راست می کنید و Properties را انتخاب نمائید.اجرای پروژه ی GIS

بر روی Tab، Display رفته و در قسمت Display Expression گزینه Show map… را تیک بزنید و پنجره Layer Properteies را Ok کنید؛

حال اگر موس خود را روی هر کدام از شهرها ببرید اسم آن شهر را می توانید مشاهده کنید اگر می خواهید بجز نام آن شهر مثلاً جمعیت آن شهر را مشاهده کنید در قسمت Display Expression در قسمت Field می توانید population را انتخاب کنید تا میزان جمعیت هر شهر را برای شما نمایان شود.
Q) سوال، آیا می تواند هم اسم شهر و هم جمعیت را با هم مشاهده کنیم؟
A) بله ،در قسمت Display Expression بر روی خود گزینه ی Expressionکلیک کنید تا صفحه ای مطابق زیر باز گردد، شما باید در قسمت پائین صفحه به صورت زیر عمل کنید.
[Name]+ [populstion]

و در انتها OK را فشار دهید، حال اگر موس خود را بر روی هر کدام از شهر ببرید. اول اسم شهر و بعد جمعیت آن شهر را برای شما نمایش خواهد داد.
نکته ۱: اگر بخواهید قسمتی از نقشه را جابجا کنید بدون آنکه مقیاس نقشه تغییر پیدا کند،برای این کار شما می توانید از ابزار Pan استفاده نمائید.
نکته ۲: اگر می خواهید کل نقشه را بر روی صفحه ی نمایش خود مشاهده کنید می توانید از ابزار Full Extent استفاده نمائید.

مرحله هفتم اجرای پروژه ی GIS

مرحله هفتم: گاهی ممکن است بر روی نقشه هایی که به ما می دهند در یک پروژه GIS یک سری لینک یا Hyperlink داشته باشیم. این لینک ها یک shortcut می باشند به محیطی که اطلاعاتی بیشتر در مورد محل مورد نظر به ما می دهند. که ممکن است این لینک ها یک صفحه ی متنی یا عکس و یا حتی یک صفحه اینترنتی باشد. برای تمرین بیشتر می توانید روی ابزار کلیک نمائید. حال اگر موس خود را بر روی آمریکای جنوبی ببرید و کلیک کنید،برای شما یک صفحه ای اینترنتی باز خواهد شد که در مورد کشور Peru توضیح می دهد.

تمرین اول اجرای پروژه ی GIS به پایان رسید، امیدوارم که موارد گفته شده را یاد گرفته باشید، البته اگر در قسمتی هم مشکلی داشتید به قسمت فیلم آموزشی این قسمت در DVD بروید و فیلم را چند مرتبه نگاه کنید.